رئیس شورای شهرستان بهشهر و پژوهشگر مازندرانی از بی‌استفاده ماندن فرصت‌های گردشگری در مازندران گفت.

به گزارش شمال نیوز به نقل از فارس، امروزه اهمیت گردشگری و جهانگردی و لزوم بررسی و تحقیق در مورد آن با توجه به نقش‌های مهم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی بر کسی پوشیده نیست.

این فعالیت در دنیا به صورت یکی از مهم‌ترین عوامل تولید ثروت، ایجاد اشتغال، ایجاد پویایی، ایجاد نشاط و شادابی و جابه‌جایی انسان‌ها و ثروت ملت‌ها درآمده است.

انسان امروزی در راستای دسترسی به اهدافی همچون آشنایی با حقایق تاریخ گذشتگان، بهره‌گیری از مواهب طبیعی، فرار از آشفتگی‌ها و روزمرگی‌ها، فرار از زندگی ماشینی و به اصطلاح مدرن گردشگری را راهکار مناسبی می‌داند.

گفت‌وگویی را با اسلام بابانژاد یکی از پزشکان و پژوهشگران مازندرانی که رئیس نظام پزشکی، عضو شورای شهر و رئیس شورای شهرستان بهشهر است، با عنوان «جای خالی توریسم سلامت در مازندران» انجام دادیم و اکنون درباره فرصت‌های گردشگری مازندران که به دلیل برخی ناآگاهی‌ها و بی‌تدبیری‌ها جلوی چشمان‌مان دود می‌شوند به گفت‌وگو نشستیم.

* فارس: فرصت‌هایی که جوامع مختلف برای ورود به صنعت توریسم دارند را نام ببرید؟

بابانژاد: در دنیای امروز صنعت توریسم به یکی از پیشتازترین و رو به رشدترین فعالیت اقتصادی تبدیل شده و هر کشوری در تلاش است که از این بنگاه بزرگ اقتصادی و تجاری سهم بیشتری داشته باشد. در این رقابت شدید کشورها سعی دارند داشته‌های خود از جمله مناظر طبیعی از کوه، سنگلاخ و کویر سوزان گرفته تا جنگل و دریا و منابع طبیعی، آثار باستانی، میراث فرهنگی و صنایع دستی، کشاورزی، صنایع و کارخانجات، بنادر، چشمه‌ها و رودخانه‌ها، آداب و سنن، خیابان‌ها، پارک‌ها و معابر و نهادهای شهری، شیوه زندگی بومی و روستایی و عشایری همه و همه را برای جذب گردشگر و پذیرش توریسم معرفی و عرضه کنند و در صدد حفظ و بقای آن برآیند.

* فارس: هر ساله بر تعداد گردشگران در سراسر جهان افزوده می‌شود و باتوجه به این سیر صعودی چه رشدی را می‌توان برای صنعت گردشگری جهان تصور کنیم؟

بابانژاد: بر اساس گزارش آمار مراجع رسمی تعداد گردشگران جهانی در سال 1950 حدود 25 میلیون نفر بود در سال 2001 به 693 میلیون نفر رسید و پیش‌بینی می‌شود این آمار در پایان سال 2012 برابر با 12 دی ماه 91 به یک میلیارد برسد. همچنین با توجه به این رشد فزاینده پیش‌بینی می‌شود در پایان سال 2020 آمار گردشگران به 4/ 1 میلیارد نفر و در سال 2030 به 8/1 میلیارد نفر برسد.

* فارس: ایران یکی از 10 کشور مطرح در زمینه گردشگری جهان است، با این شرایط آیا توانسته‌ایم خود را در حد امکانات و فرصت‌های ایجادی سایر کشورهای رقیب برسانیم؟

بابانژاد: طی سال‌های گذشته فعالیت‌های خوبی در زمینه جذب گردشگر و ایجاد فرصت‌های اشتغال‌زایی و سرمایه‌گذاری از این طریق ایجاد شد که هر چند گام‌های مهمی بود، اما در حال حاضر روی پله‌های نخست این صنعت بزرگ و مقرون به صرفه در حال حرکت هستیم.

براساس یکی از آمارهای سازمان گردشگری درآمد سالانه صنعت گردشگری در ایران 250 تا 300 میلیون دلار و میانگین سهم درآمد کشور از صنعت گردشگری جهان 4 صدم درصد است.

در این شرایط باید فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی عمومی، اجرای برنامه‌های آموزشی درمورد نقش اکوتوریسم در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور همچنین زمینه‌سازی برای مشارکت بخش خصوصی به منظور سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از صنعت اکوتوریسم، مشارکت در فعالیت‌های بین‌المللی و جهانی، کسب تجربه و نگاه به نمودار فعالیت‌های کشورهای موفق در این زمینه جلب و تقویت همکاری سازمان‌های داخلی و موسسات بین‌المللی درمورد توسعه صنعت توریسم و مشارکت در اقدامات ملی و بین‌المللی می‌تواند ما را برای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز 20 ساله و جذب سالانه 20 میلیون گردشگر رهنمون سازد.

* فارس: درباره بحث امنیت گردشگری کمتر صحبت شد، آیا به نظر نمی‌رسد آن طور که باید تبلیغات خوبی در زمینه امنیت گردشگری در ایران صورت نگرفته است؟

بابانژاد: امنیت یکی از پایه‌های مهم گردشگری است. بر اساس یک نظرسنجی از گردشگران ورودی به ایران در سال 1998 میلادی بیش از 60 درصد گردشگران قبل از ورود به ایران نگران امنیت خود بودند، اما دیدگاه آنها پس از ورود به کشورمان کاملا تغییر یافت و این گردشگران خود مبلغ خوبی برای فرصت‌های گردشگری در ایران شدند.

هر چند همان‌طور که می‌دانیم تبلیغات نادرستی در زمینه ایجاد ذهنیت منفی از امنیت در ایران منتشر می‌شود که هدف واقعی آنها ایجاد موانع در راه پیشرفت و قدرت اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشورمان است؛ اما در این شرایط باید فعالیت‌های بین‌المللی و جهانی ایران اسلامی با بهره‌گیری از یک نظام حقوقی محکم با تاکید بر امنیت بیش از گذشته باشد که البته طی سال‌های اخیر با افزایش تعداد گردشگران همچنین افزایش مراودات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در ایران، دیدگاه و بستر مناسبی نسبت به این موضوع ایجاد شده و اکنون گردشگران با احساس امنیت بیشتری وارد ایران می‌شوند.

* فارس: با توجه به ظرفیت‌ها و منابع فراوان مازندران از خلاهای توریسم سلامت در مازندران گفتید، اکنون می‌خواهیم بدانیم چرا استانی با دارا بودن شرایط منحصر به فرد و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بیش از اینکه گردشگران را در خود نگه دارد از کنار خود عبور می‌دهد؟   

بابانژاد: همیشه این طور بوده که انسان‌ها هنگامی به ارزش واقعی فرصت‌ها پی می‌برند که آنها را از دست می‌دهند و این بزرگ‌ترین و در برخی مواقع جبران ناپذیرترین اشتباه است.

استان مازندران با وجود موهبت‌های زیاد از خلاهای زیادتری رنج می‌برد و این نقص ناشی از بکار نبردن داشته‌ها است که عوارض خود را به صورت بالا بودن شاخص بیکاری، فقر، حاشیه‌نشینی، مهاجرت از روستاها به شهرها و خالی از سکنه شدن بسیاری از روستاهای کوهستانی، مهاجرت از شهرهای استان به دیگر استان‌ها و خروج نیروی کار از استان برای کاریابی و امرار معاش، مشکلات امنیتی و اجتماعی، فروش بی‌رویه مرغوب‌ترین زمین‌های کشاورزی و باغات و تبدیل آنها به ویلاهای خوش‌نشینان، کاهش دام و دامداری، تخریب جنگل‌ها و منابع طبیعی، معضلات زیست محیطی و ده‌ها مشکل و معضل دیگر نشان می‌دهد و بر این باوریم که اگر بخش اندکی از این جاهای خالی پُر شود زندگی مردم استان رونق چشمگیری خواهد یافت.

آنچه مسلم است استان مازندران در زمره نخستین استان مسافرپذیر کشور قرار دارد، بر اساس آنچه که مسئولان عنوان کردند سالانه بیش از 25 میلیون گردشگر وارد مازندران می‌شوند به عبارتی بیش از 30 درصد جمعیت کشور به عنوان مسافر و البته به صورت خودجوش وارد استان مازندران می‌شوند، اگر چه آمارهای ارائه شده با تعریف گردشگری همخوانی ندارد، زیرا صِرف ورود مسافر به استان را نباید به حساب تعداد گردشگر در استان بگذاریم بلکه بر اساس تعاریف پذیرفته شده جهانی گردشگر به افرادی گفته می‌شود که برای تفریح، تجارت و اهداف دیگر حداقل 24 ساعت و حداکثر یک سال وارد منطقه شوند به عبارتی حداقل یک شب اقامت داشته باشد.

اگر بپذیریم در سال بیش از 25 میلیون گردشگر در استان داریم و بپذیریم به ازای هر 8 تا 10 گردشگر یک شغل ایجاد می‌شود بنابراین در استان باید بیش از 2.5 میلیون شغل ایجاد می‌شد به عبارتی تمام جمعیت بالای 10 سال استان مازندران باید به طور مستقیم یا غیرمستقیم در این بخش شاغل باشند. بنابراین آمارها نشان می‌دهد که استان مازندران خلاهای زیادی در این بخش دارد.

* فارس: به نظر شما چرا استان مازندران نتوانسته در شناساندن نقاط قوت خود در زمینه گردشگری ناموفق باشد؟

بابانژاد: ابتدا بهتر است بگوییم به‌دلیل ضعف‌هایی که در این بخش داریم، گردشگرانی که وارد مازندران می‌شوند در واقع رهگذران بدون برنامه‌ریزی استانی هستند که فقط به‌خاطر وجود طبیعت زیبا و خدادادی وارد استان می‌شوند. اغلب بی‌هدف مسیرهایی را انتخاب می‌کنند و به‌طور کلی شناختی از اماکن تفریحی، زیارتی، آثار باستانی و مناظر طبیعی ندارند و بسیاری از مسافران، مازندران را با ساحل دریا، دورنمایی از جنگل و دو تله کابین در غرب استان می‌شناسند.

نبود اطلاعات جامع گردشگری استان، نبود راهنمای تور و مسافر در استان و شهرها، گران بودن قیمت اجناس، حضور بسیار اندک گردشگران خارجی در مقابل ده ها هزار سفری که مازندرانی‌ها در طول یک سال به خارج از کشور دارند، وجود موسسات گردشگری استان که فقط مسافر را یا بهتر بگوییم بخش زیادی از سرمایه های استان را خارج می‌کنند، رسیدگی نکردن به مناطق ویژه گردشگری با این توضیح که طرح‌های 120 گانه مناطق ویژه گردشگری مصوبات سفر بلاتکلیف یا فراموش شده‌اند، تفکیک نکردن انواع گردشگری در استان و ممکن نبودن استفاده از آنها مانند گردشگری دریایی، گردشگری مناظر طبیعی، آثار باستانی، مذهبی، ورزشی، سلامت، کشاورزی، روستایی و صنایع دستی و نداشتن طرح جامع گردشگری استان از مهم‌ترین نواقص استان در زمینه گردشگری است که هر کدام نیاز به توضیح و تشریح جداگانه‌ای دارد.

* فارس: غیر از شغلی که دارید، به‌عنوان دوستدار طبیعت و یک گردشگر از نقاط مختلف کشور دیدن کردید، چه فضاهایی را دیدید که نیاز است در مازندران هم به آن ها بیشتر پرداخته شود؟

بابانژاد: شاید بهتر است پرسش شما را با یک خاطره پاسخ دهم که در نوروز 91 در یکی از باغ‌های تاریخی جنوب کشور چند جوان مازندرانی را دیدم که با چه شور و اشتیاقی مشغول گرفتن عکس‌های یادگاری هستند، وقتی برایشان از پارک ملت یا همان باغ شاه بهشهر گفتم تعجب کردند که آیا واقعا چنین باغی در مازندران وجود دارد.

به نظر می‌رسد طرح آمایش سرزمین و آمایش ناحیه‌ای و منطقه‌ای از اهمیت بیشتری برخوردار است. وقتی فضای گردشگری مازندران برای یک مازندرانی ناشناخته است چطور می‌تواند برای یک گردشگر غیربومی و بیشتر برای یک گردشگر خارجی شناخته شده باشد، با آنکه با تراکم گردشگر در بخشی از استان و خالی بودن گردشگر در قسمت دیگری از استان مواجه هستیم که نشان دهنده توجه نداشتن به توزیع عادلانه بودجه‌ها و امکانات و نگاه یک سویه و غیر منصفانه در بخش گردشگری است.

* فارس: به نظر شما برای بهبود روند گردشگری در استان مازندران چه اقداماتی لازم است؟

بابانژاد: تشکیل ستاد استانی جذب توریست، اصلاح، بازسازی، نوسازی و استاندارد سازی مناطق ویژه گردشگری، اصلاح و ساماندهی آثار باستانی و میراث فرهنگی، ایجاد ساختار سیستمی برای یک برنامه‌ریزی منطقه‌ای بر اساس آمار گردشگران و ویژگی‌های آنان، انگیزه‌ها، ترکیب جمعیتی و مدت اقامت سرمایه‌گذاری در بخش ساخت اقامتگاه‌ها که با کمبود زیادی به ویژه در شرق مازندران روبه‌رو هستیم، ایجاد یک منطقه آزاد برای توریسم تجاری، تشکیل و حمایت از سازمان‌های مردم نهاد فعال در امر توریسم جهت جذب گردشگر و تورگردانی و حمایت و سازماندهی آژانس‌های مسافرتی همچنین زیباسازی مسیر جاده‌ها، شهرها، روستاها و حاشیه رودخانه‌ها از جمله مواردی است که برای بهبود وضعیت گردشگری در مازندران پیشنهاد می‌شود.

* فارس: نقش رسانه‌ها را در شناساندن فرصت‌های گردشگری استان تا چه اندازه می‌بینید، آیا رسانه‌ها در این زمینه موفق عمل کردند؟

بابانژاد: به هر حال به همان اندازه که مسئولان کوتاهی کردند و بستر برای رشد گردشگری در مازندران به طور شایسته مهیا نشده رسانه‌ها هم نتوانستند در این مورد خوب کار کنند. از خبرگزاری فارس که در زمینه محیط زیست و مسائل اجتماعی حساسیت زیادی دارد و به نوعی کمک کار مسئولان است قدردانی می‌کنم، نمونه آن را در گزارش‌هایی از «چشمه سورت» خواندم و تلاش و پیگیری‌های خبرنگاران ستودنی است. امیدواریم این حساسیت‌ها همچنان ادامه داشته باشد.

در پایان باید بگویم اگر چه اقدامات انجام شده تاکنون کافی نبوده، اما جلوی زیان را از هر جا بگیرم منفعت است و باید تلاش کنیم تا بیش از این فرصت‌سوزی نشود. فرصت‌های از دست رفته هرگز باز نخواهد گشت و اگر امروز چاره‌ای نیاندیشیم یقیناً فردا بسیار دیر خواهد بود.